WEG MET TWITTER, TEXT & TELEBABBEL

Uit: BRITISH SPIRITUAL TELEGRAPH v1 n6 1857

Het verhaal begint in 1696, bij een Frans boek : 'Vallemonts Physique Occulte', waaruit de schrijver in de British Spiritual Telegraph van 1857 het nevenstaande stuk in het Engels vertaalde. 

Na een noodzakelijke inleiding over de effectiviteit van wat er onthuld gaat worden, en het feit dat het, hoewel in schijn magisch, niet van de Duivel komt, gaat de schrijver over op de uitleg: 

"Dit is waarvan wij spreken: - Het Sympathetisch Kompas waarmee  iemand  kan communiceren met een verre vriend, en hem onmiddellijk, of bijna onmiddellijk zijn bedoelingen kan overbrengen. 

Zo moet men te werk gaan:

Laat twee dozen van staal maken (gelijk aan de gewone dozen van een matrozenkompas) van hetzelfde gewicht, maat en ontwerp, met een rand breed genoeg om er alle letters van het alfabet op te zetten; laat er op de bodem een pin zijn waarop een naald kan worden geplaatst als bij een gewoon kompas en zorg dat je dozen goed gepolijst zijn en schoon.

Zoek dan een fijne en goede loodsteen (magnetiet) uit, een die aan de zuidkant wit  en lang en recht genoeg is.

Hak die in twee gelijke delen om er de naalden voor je twee dozen van te maken.

Laat ze even dik zijn en evenveel wegen en maak er een kleine holte in om ze in evenwicht op de pin te laten rusten.

Als je dat hebt gedaan, geef er dan een weg aan een vriend met wie je contact wilt houden, en spreek een uur af op een dag in de week, of een uur op elke dag, als je wilt, hoewel dat waarschijnlijk teveel is. Want als je met elkaar wilt communiceren moet je allebei een kwartier, een half uur of misschien wel een uur voor de afgesproken tijd in je kamer zijn om de naald op de pin te plaatsen en daar  al die tijd naar te kijken.

Er moet een kruis of een ander teken zijn aan het begin van het alfabet, zodat je als de naald over dat teken gaat weet dat je vriend de bedoeling heeft te communiceren. Want de naald moet uit zichzelf bewegen, nadat je verre vriend zijn naald over het merkteken heeft gebracht, wat hij altijd moet doen alvorens te beginnen. De vriend die wil praten geeft nu met de naald de letters aan en op hetzelfde moment zal de naald van de ander gaan draaien en dezelfde letter aanwijzen vanwege het rapport dat beiden met elkaar hebben.

Als je antwoordt moet hetzelfde gedaan worden, en als je klaar bent moet de naald  weer over het teken gebracht worden. Zorg ervoor dat je je doos voorzichtig inpakt en de naald apart in katoen wikkelt, in een houten doos, en pas vooral goed op dat er geen roest opkomt."

Maar het stuk gaat verder. Er wordt een item uit Bailey's Dictionary uit 1730 aangehaald, hier ook in de Syracuse Sunday Daily Courier, N.Y. op 27 maart 1857  

"Sommige auteurs schrijven dat met de hulp van de magneet of Loadstone, mensen hun gedachten kunnen communiceren over een grote afstand: als bijvoorbeeld de een in Londen en de ander in Parijs is en ieder van hen heeft een cirkelvormig alfabet, als de wijzerplaat van een klok, en een magnetische naald, dan zal op het moment dat de naald in Londen wordt bewogen, ook de naald in Parijs op dezelfde manier bewegen, vooropgesteld dat iedere partij geheime tekens heeft voor het verdelen van woorden, en de observatie op hetzelfde moment wordt gedaan, dag of nacht. Als de een de ander over iets wil informeren, heeft hij maar de naald over de letters te bewegen om woorden te vormen waarvan hij wil dat de ander ze verneemt, en de andere naald zal op dezelfde manier bewegen.

Dit kan wederzijds gedaan worden."    

Dan wordt het stuk een beetje weird.

Want het komt uit een Spiritualistisch blad, en dus maken de geesten alras hun opwachting.

Deze keer die van Benjamin Franklin. Dat komt zo: de schrijver heeft een vriend, 'K.M'. op bezoek die wel eens aan automatisch schrift doet, en daarvoor een gids heeft, John Jones. Die John Jones speurt de hemelen af, en vindt eerst Swedenborgs geest, maar die weet weinig van technische kwesties, dus roept Jones: "a much better spirit is here, Benjamin Franklin." En laat die nou volop bereid zijn zijn licht te laten schijnen over de magnetische telegraaf!

Eerst legt Franklin uit dat de methode in principe geschikt is voor gebruik door veel meer mensen dan twee.

Vervolgens laat hij een wonderlijk licht schijnen op wat wij telepathie noemen: ook spirits kunnen er gebruik van maken, en doen dat ook. "atmosferische geesten zijn het kanaal waardoor de communicatie tussen twee levende personen wordt bewerkt. De ontmoeting tussen die geesten en wereldse entiteiten zorgt voor gedachtenoverbrenging." 

Nou, dan is dat probleem ook opgelost. James Randi kan wel inpakken.

Maar later legt de spirit John Jones uit dat er duizenden actieve intelligenties zijn, ongeboren, klaar om te communiceren, maar geen spirits van de menselijke soort: gnomes, sylphs, salamanders, de meermin, 'allen deel van het machtige bestel van de Almachtige' .

En dan zegt hij (of in dit geval: schrijft hij door de hand van KM):

"Neem geen staal (zoals door de Fransman was voorgeschreven) maar notenhout. Maak daar een ondiepe doos van, vierkant, 20 cm is genoeg. Maak daar een rond alfabet in, en breng in het centrum een pin aan, en een wijzer die elke letter aan kan wijzen, maar zo dat die 'vinger' maar een kan uit kan bewegen en niet terug kan draaien tegen het alfabet in. Maak twee van zulke dozen, gelijk, en van hout uit dezelfde boom. Gebruik geen lijm, maar houtverbindingen. Maak er een glazen plaat overheen. Gebruik het dan na het uitspreken van een gebed voor de grote Vader van de Spirits, en bid dat er alleen goede invloeden doorkomen. Doe dat en alles is in orde.

Je moet er magnetische 'passes' over maken en echt geloven dat je wensen zullen worden geweten en beantwoord." 

Zegt de schrijver van het stuk: "Franklin heeft het niet gehad over een magnetische naald."

Maar er komt  de volgende dag nog een nader bericht van Franklin:

"De magneet ben je zelf. Sympathische afstemming is onafhankelijk van enig materiaal."

En hij legt uit:

"Het glas is alleen ter bescherming tegen stof. En het is goed als sceptici zo kunnen zien dat er geen mensenhand aan te pas komt. Dat zal ze overtuigen. Met de hulp van de geestenwereld zal de ruimte boven de wijzer gevuld worden. Onthoud: dit is een apparaat dat uit zichzelf werkt. Plaats het op de tafel, zeg het Onze Vader, schrijf je vragen tevoren en leg dat papier met de letters naar onderen op het glas, en spreek ze niet hardop uit, tenzij je dat wilt. Zeg dan: beantwoord vraag 1 alsjeblieft, en je zult zien dat de wijzer gaat bewegen. Een medium is niet nodig, maar de magnetische passes moet je niet vergeten." 

Het is mij niet duidelijk of het nou begonnen is om communicatie met een persoon-op afstand (twee dozen) of om communicatie met geesten, waar er, lijkt me, per keer maar één voor nodig is.

Franklin schijnt zijn uitleg in het midden van een zin te zijn gestopt, misschien omdat prangender zaken in het Hiernamaals om zijn aandacht vroegen. 

We houden ons maar liever bezig met aardse uitvinders. Neem nou de Fransman Jacques Toussaint Benoit, waarvan het geboortejaar onbekend is, een mysticus en occultist zonder geld en zonder dak boven z'n hoofd, maar met dat hoofd vol ongewone ideeën.

Met zulke ideeën schiet de wetenschap vooruit.

Ik heb m'n informatie uit het hier en daar hilarische boek van folklorist en theoloog Sabine Baring-Gould (1834-1924) ►, Historic Oddities and Strange Events, uit 1890.

Baring-Gould baseert zich weer op  M. Jules Allix, journalist en getuige van de werkingen van Benoits vinding, die nauwkeurig, maar niet erg kritisch een en ander heeft verslagen.

In de 19de eeuw dreef het 'animal magnetisme' van Mesmer en zijn volgelingen velen in de richting van experimenten met krachten die niet verklaard konden worden, maar wel bestudeerd wat betreft hun effect.   Baring-Gould citeert de heer Allix, maar probeert het niet te begrijpen:

"De uitvinding van de heer Benoit hangt af van galvanisme, aards en animal magnetisme en ook van pure sympathie, dat wil zeggen, de basis van communicatie is een soort speciale sympathetische vloeistof die is samengesteld uit de eenheid of het samengaan van de galvanische, magnetische en sympathetische stromingen door een proces dat ik ga beschrijven.(....) De basis van het nieuwe systeem van intercommunicatie dat een kracht mag heten, zullen we "The Galvano-Terrestrial-Magnetic-Animal and Adamic Force" noemen".  

Zelfs de eventuele afkorting GTMAAF klinkt compleet maf. Baring-Gould vergelijkt het met 'Jules Verne's verrukkelijke wetenschappelijke hocus pocus.'

Nou ja, blijkbaar was ook de heer Allix doende met koffiedik.

Dit is in het kort het verhaal, dat in oktober 1850 in La Presse, de krant van de heer Allix , verscheen.

Het was gebleken - hóe wordt niet verklaard -  dat slakken die eenmaal met elkaar in contact zijn geweest, altijd die band behouden. Als ze worden gescheiden ontwikkelt zich een onzichtbare draad tussen hen die nooit verbroken kan worden, hoe ver ze ook van elkaar weg zijn.

Klinkt als quantum fysica, of als telepathie. Maar dat is niet wat de heer Benoit bedoelde. Hij zag het als iets dat typisch was voor slakken, huisjesslakken in dit geval, en dat bracht hem op het idee slakken in te zetten voor een communicatiemachien. Een telegraaf geopereerd door slakken.

Daartoe had hij een mede-onderzoeker bedacht aan de overkant van de oceaan, een zekere Biat-Chrétien, die later helaas niet bleek te bestaan.

Baring-Gould vertelt hoe Benoit geobsedeerd was door het occulte. Zijn karakter liet wat betrouwbaarheid betreft te wensen over. Maar het geluk was met hem: op een goede dag ontmoette de uitvinder een M.Triat, directeur van een sportschool in Parijs en in zijn vrije tijd houtbewerker. 

Beide heren kwamen aan de praat en Benoit vertelde Triat dat hij een vinding had gedaan die de elektrische telegrafie, toen al flink onderweg, zou kunnen vervangen. In die tijd was er nog flink wat gedoe met experimenten van elektrische aard, en vaak ging er iets mis. Triat, een aardige man zonder inzicht in technische kwesties, was onder de indruk van Benoit's ideeën.

Wat Benoit nodig had voor zijn vinding, vroeg hij welwillend.

Oh, alleen maar een paar stukken hout, dacht Benoit.

Geen probleem voor Triat. En toen bleek dat Benoit ook geen werk, geen inkomen en geen huis had, ontfermde Triat zich over het aankomend genie, en bood hem alles wat hij nodig had.

Dat bleek meer dan verwacht. Een typisch geval van de vinger en de hele hand.

Al gauw kostte het prachtige plan een hoop geld, veel hout, en bovendien een groot deel van de woning van Triat.

Na een jaar was er nog geen enkele resultaat.

Menigeen had Benoit lang voor die tijd met z'n handel op straat gesmeten. Maar nu was het ook voor Triat onderhand genoeg, en hij draaide de geldkraan dicht. Opeens verklaarde Benoit nu dat de machine compleet was.

In plaats van een bescheiden werkstukje was het een enorme constructie geworden met balken van meters lang, met op de bodem de 24 slakken waar het allemaal om draaide. Die arme alphabetic-sympathetic slakken waren vastgeplakt aan hun huisje op de schijf van het 'Pasilalinic-sympathetic Compass'.  En het was niet maar één apparaat, nee, er stonden er twee tegenover elkaar opgesteld, vanwege plaatsgebrek, want liever had Benoit ook de andere kamer in beslag genomen.

Een doordrenkte doek lag over de dieren heen, en als ze probeerden weg te komen raakten ze met hun 'voelsprieten' (hun ogen!) een letter aan die op een houten rand was geschilderd. Maar tegelijkertijd kwamen ze dan in contact met een druppel kopersulfaat, waardoor ze zich weer in hun huisje terugtrokken.

Het is moeilijk voor te stellen, maar zo wordt het beschreven.

Benoit hield vol dat hij door middel van de slakken dagelijks correspondeerde met zijn vriend en collega Biat-Chrétien in Amerika, en met succes. Zei hij. .

Mr. Triat, die intussen wel eens resultaat wilde zien voor al zijn offers, drong aan op een publieke demonstratie, maar Benoit had steeds een andere reden om dat af te blazen.

Uiteindelijk kwam de demonstratie die werd bijgewoond door de journalist Allix.  Benoit was onrustig, en bleef maar heen en weer te rennen van het ene naar het andere apparaat, zogenaamd om een kleine correctie aan te brengen, maar in werkelijkheid omdat het natuurlijk niet werkte. Allix raakte slakken aan in de hoop dat er een woord zou worden 'geschreven' aan de andere kant, maar ook dat ging steeds mis. Een communicatie uit Amerika moest ook even 'bijgesteld' worden.

Mr Allix, blijkbaar een ongelofelijke oen, was zeer tevreden, maar Triat had er schoon genoeg van. Hij stelde voor dat de uitvinder een van de apparaten op zijn sportschool opstelde, zodat hij niet alsmaar het experiment kon 'helpen' , of anders op z'n minst een afscheiding aan te brengen tussen de twee apparaten. Als onder testcondities er iets terechtkwam van de proeven, dan was hij bereid er meer geld in te steken. zo niet, dan basta.

Voor geen enkel voorstel was Benoit te porren. De reden laat zich raden.

Triat, die vond dat het tijd werd voor maatregelen, bezocht nu La Presse, en de hoofdredacteur die het enthousiaste stuk van zijn journalist Mr Allix had geplaatst en gelezen liet weten wel wat geld over te hebben voor een demonstratie in de Jardin d 'Hiver. Dat zou een hoop geld op kunnen brengen. Maar eerst maar een op een minder publieke plaats: in de sportschool van Mr. Triat.

Benoit verhuisde nu toch zijn slakken, en accepteerde ineens alle voorwaarden. Maar op de geplande dag was hij met de noorderzon vertrokken.

Later werd hij nog wel eens in Parijs gezien, mager, met wilde ogen. Hij stierf  een jaar later, in 1852.

Baring-Gould merkt ironisch op dat als hij een paar jaar langer had geleefd, hij allicht bij het opkomende Spiritualisme een mooie rol had kunnen vervullen met een uitvinding voor geestencommunicatie.

Met slakken?