Die duif
die steeds op de vensterbank naar binnen zit te kijken, dat roodborstje dat je
zo lang heeft gefixeerd toen je je ongelukkig voelde, of die drie kraaien die
op een rij op het dak zaten, dagen lang, alsof ze een boodschap hadden, als jij
maar de vogeltaal had verstaan.
Ervaring
en folklore zijn vol met prachtige verhalen over de bijzondere, en vaak
paranormale gedragingen van vogels.
Hoewel
we er meestal van uitgaan dat er in dat vogelkoppie maar weinig verstand kan
huizen, zijn vogels ongelofelijk knappe nestbouwers, zorgzame ouders,
fantastische navigeerders en soms zelfs intelligente praters.
We
hebben het dan ook over een 'slimme vogel' als we iemand bedoelen die goed bij
z'n verstand is, in tegenstelling tot Engelstaligen, die onder 'birdbrain' een
hersenloos figuur verstaan.
. We
kennen allemaal het versje :
Laat mij erin, laat mij erin
't Is hier te guur en te koud naar mijn zin
Laat mij er in, ja er in
Bovenstaand stuk uit LIGHT v10 Nov 1890 gaat over de betekenis van het
roodborstje in bijgeloof en folklore. De schrijver vertelt een verhaal over Mrs
L., een vriendin wiens echtgenoot overleed. Kort tevoren had een roodborstje
drie maal tegen het raam getikt. Niet vanwege voedsel, want het was september
en dan is geen vrije vogel van mensen afhankelijk. Mrs L. was niet bekend met
de traditionele betekenis van roodborstgetik.
Een paar jaar later stond het
raam open, een roodborstje vloog binnen, en cirkelde om Mrs R, de zuster van de
tweede echtgenoot, heen. Mrs L, intussen op de hoogte van de symboliek, had
uitgeroepen dat een van het drieën dood zou gaan. Mrs R. stierf 6 weken daarna.
Iemand anders vertelde dat een vogel op het raam had getikt toen een familielid
op sterven lag, terwijl de roodborstjes niet bij iemands stervende moeder weg
te slaan waren, en steeds maar weer binnenkwamen door het open raam.
Dan volgt er in het stuk een hele
beschouwing die nu niet zo ter zake doet. Het kan natuurlijk zijn dat al die
gevallen van 'roodborst vs dood' puur toeval zijn. Misschien ook niet. Misschien
hebben eeuwenlange tradities ervoor gezorgd dat roodborstjes zich speciaal
voelen aangetrokken door de vertrekkende geest. Wie zal zeggen wie of wat zulke
gebeurtenissen bestuurt? Bijgeloof heeft de neiging geloof te worden, en geloof
bevestigt zichzelf; overal op de wereld gebeuren de dingen die men verwacht te
zullen gebeuren, vanuit een eeuwenlange traditie rond lot, voorbestemming,
geesten, voortekenen, en noem maar op.
Een paar jaar geleden is de opa
van mijn schoondochter gestorven. De crematie was een sobere plechtigheid, de
man had weinig familie en ook niet veel vrienden. Hij gaf niet veel om sociale
contacten. Maar hij had een passie: roodborstjes. Van roodborstjes wist hij
alles, en ieder jaar als er weer eentje in z'n tuin verscheen was hij daar
verrukt over. Ook z'n vrouw vond het leuke vogeltjes, en de familie was
natuurlijk op de hoogte van zijn bijzondere band met die solitaire dieren.
Tijdens
de dienst in de aula van het crematorium verscheen er een roodborstje.
Misschien
stond er een raampje open, ergens, maar de kans dat daar een vogel door naar
binnenkomt is klein. Toch was dat roodborstje daar.
Het
vloog een aantal keren rond over de kist en de hoofden van de verbaasde
aanwezigen, en zette zich toen op een tak van een grote kamerplant. De dienst
werd niet onderbroken, maar het wonderlijke van het voorval heeft die
plechtigheid voorgoed in het geheugen van de aanwezigen gegrift.
Een
simpel, maar betekenisvol toeval? Of was het de ziel van de overledene die
afscheid kwam nemen?
In een
boekje over vogelsymboliek lees ik dat het Roodborstje in het Christendom dood
en opstanding symboliseert.
Roodborstjes
zijn sowieso Christelijke vogeltjes. Natuurlijk heeft men ooit de rode borst
aangegrepen om er een stichtelijk verhaal aan te hangen. Een
roodborstje-zonder-rode-borst zou een doorn uit Jezus' voorhoofd hebben
getrokken, en zo zijn 'bebloede' borst hebben gekregen.
Liefde en toewijding,
een vogeltje met een ziel.
Hiernaast een stukje uit 'Popular Antiquities' van John Brand uit 1849, dat dezelfde zorgzame geest ademt. Hij vertelt dat het ongeluk zou brengen sommige vogels, waaronder roodborstjes te doden, en zijn idee is dat dat misschien te maken heeft met de ballade 'Two Babes in the Wood' , een soort Hans en Grietje verhaal van twee kinderen die verdwaald raken maar, in tegenstelling tot Hans en Grietje, loopt het niet goed met ze af. Ze sterven in het bos, en de roodborstjes dekken ze toe met blaadjes. De treurige tekst volgt hier helemaal, maar het gaat om het laatste couplet.
The Babes in
the Wood
My dear do you know,
How a long time ago,
Two poor little children,
Whose names I don't know,
Were stolen away
On a fine summers day,
And left in a wood,
As I've heard people say,
Poor babes in the wood! poor babes in the wood!
Oh! don't you remember the babes in the wood?
And when it was night,
So sad was their plight,
The sun it went down,
And the moon gave no light!
They sobbed and they sighed,
And they bitterly cried,
And the poor little things,
They lay down and died.
Poor babes in the wood! poor babes in the wood!
Oh! don't you remember the babes in the wood?
And
when they were dead,
The
robins so red,
Brought
strawberry leaves,
And
over them spread;
And
all the day long,
The
branches among,
They
mournfully whistled,
And
this was their song;
Poor
babes in the wood! poor babes in the wood!
Oh!
don't you remember the babes in the wood?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten